Để cây bonsai, đặc biệt là cây mai vàng Việt Nam có bộ rễ nổi hoàn hảo, không phải là điều ngẫu nhiên. Đó chủ yếu là nhờ vào sự khéo léo của những người nghệ nhân tạo ra chúng. Hy vọng bài viết này có thể giúp mọi người hiểu thêm về cách tạo rễ nổi cho cây Mai vàng.
Phương pháp thực hiện
Thời gian thích hợp để tạo rễ cho cây Mai vàng là từ cuối năm (tháng 11 âm lịch) đến hết mùa xuân năm sau. Thời tiết trong khoảng thời gian này thường khá dễ chịu, mưa giảm dần, ít nắng nóng, và không quá lạnh. Tôi thường thực hiện công việc tạo rễ cho cây Mai vàng trong thời gian này, không làm trong các tháng khác vì nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể gây hậu quả không mong muốn.
Chuẩn bị dụng cụ
- Dùng thân tre non để chẻ thành các cọc có chiều dài khoảng 10 đến 20cm. Các cọc này có cạnh vót và một đầu được cắt nhọn.
- Chẻ một số ghim từ chân nhang dài 12cm và vót cạnh, nhọn ở cả hai đầu, sau đó gập đôi ở giữa.
- Chẻ một số lát từ lóng tre dài.
- Sử dụng vỏ trái dừa hoặc bèo (lục bình).
Thực hiện công việc
- Đầu tiên, chúng ta cần thay chậu cho cây mai đột biến nhị ngọc toàn, thay đất và sắp xếp lại bộ rễ đối với những cây đã được 2-3 năm tuổi. Chú ý rằng đất trong chậu không nên quá ướt hay quá khô, mà nên đạt độ ẩm vừa phải.
- Khi bê cây, cần cẩn thận để tránh đứt rễ, đặc biệt là rễ cái dài. Cần nhẹ nhàng đưa ra ngoài, xới bớt đất chỉ để lại một ít. Tay nắm thân cây, tay kia giữ lấy rễ, lật cây ngược để ngọn quay xuống. Như vậy, rễ sẽ tụt xuống theo. Tiếp theo, đặt cây vào giữa chậu trên lớp đất trồng, sử dụng cọc để cố định cây và lạt để giữ cho cây yên ổn.
- Tưới nước vào gốc cây và đợi một lát để nước ngấm, từ đó rễ sẽ hiện rõ để chúng ta sắp xếp lại. Những rễ ngắn cần trải đều tại chỗ, những rễ dài ở phía ngoài để qua phía thiếu. Sau khi sắp xếp xong, cần cắm cọc và ghim giữ cho cây nằm yên, không di chuyển từ vị trí cũ. Rải đất bột khô vào chậu và tưới nước đầy chậu một lần nữa. Nước sẽ làm cho đất bột chui vào các khe rỗng. Sau đó, lấp đất vào gốc cây. Cuối cùng, sử dụng rễ bèo hoặc xơ dừa nhỏ để phủ mặt chậu, tránh việc đất bị trôi khi tưới nước.
Riêng với chậu lớn
- Nếu thấy có bất kỳ phần nào thiếu rễ, ta có thể tưới nước nhiều lần hoặc đợi đến khi đất mềm dễ làm việc.
- Dùng ngón tay thăm dò dưới gốc để tìm các rễ có khả năng rút ra được. Khi tìm thấy, từ từ kéo lên. Khi rễ trồi hẳn lên, lấp đất vào hố vừa được tạo. Tiếp theo, sắp xếp lại rễ và lấp đất.
- Sử dụng mảnh vỏ dừa để bảo vệ rễ đã trồi lên.
- Nếu khó kéo rễ mà lo sợ đứt rễ, ta có thể thực hiện theo cách sau: đồng thời tạo thêm rễ cho cây chính và tạo thành một u nần ở gốc.
- Sử dụng một cây phụ có thân tương ứng, làm sạch đất và cắt tỉa nhánh để gọn.
- Đặt cây phụ vào chỗ thiếu rễ của cây chính và sử dụng lạt buộc hai cây lại với nhau. Tiếp tục sắp xếp rễ giống như đã trình bày ở trên.
- Khoảng 3 tháng sau, nếu cây phụ phát triển bình thường, ta cắt bỏ toàn bộ phần trên, chỉ giữ lại một đoạn vừa đủ để quấn quanh gốc chính.
- Dùng hai mảnh tre già khoảng 3-4cm, đặt một mảnh ngay gần gốc cây vừa cắt, mảnh thứ hai đặt ở vị trí đối diện. Sử dụng dây kim loại để buộc hai mảnh tre lại với nhau, buộc chặt bằng kiềm và để lâu.
- Lưu ý: Khi buộc hai mảnh tre lại, nếu dây kim loại chạm vào vỏ cây, cần thêm một số mảnh tre khác để tránh làm sẹo. Đồng thời, không cắt những nhánh bậy ở đoạn còn lại của cây phụ, chỉ cần ép chúng sát mặt chậu hoặc cắt bỏ đọt. Khi chắc chắn hai thân cây đã khít với nhau, ta có thể gỡ bỏ các dụng cụ buộc cây.
Nhờ các bước trên, bạn có thể tạo rễ nổi cho cây trong vườn mai giống một cách hiệu quả.